Θα βγει η Ελλάδα από το ευρώ, ή δεν θα βγει; Μια έντονη συζήτηση διεξάγεται ανάμεσα σε ισχυρούς πόλους της διεθνούς πολιτικής και των αγορών, εντός και εκτός ευρωζώνης. Η συζήτηση αυτή, όσο βαθαίνει η κρίση του ευρώ και των κρατών μελών του, τόσο παίρνει χαρακτήρα ανοιχτής αντιπαράθεσης. Υπάρχει η άποψη για την «ανάγκη μιας πρόωρης συνταξιοδότησης της ευρωζώνης», όπως αναφέρει σ’ ένα πρόσφατο άρθρο του ο γνωστός Νουριέλ Ρουμπίνι (Project Syndicate, 15/8):
«Αν η ευρωζώνη είναι βιώσιμη, ή όχι παραμένει ένα ανοιχτό ερώτημα. Αλλά τι θα γίνει αν ένας διαχωρισμός δεν μπορεί να αποφευχθεί, παρά μόνο να αναβληθεί; Αν είναι έτσι, τότε καθυστερώντας το αναπόφευκτο απλώς κάνεις το φινάλε χειρότερο - πολύ χειρότερο. Η Γερμανία αναγνωρίζει όλο και περισσότερο ότι, αν η προσαρμογή που απαιτείται για την αποκατάσταση της ανάπτυξης, της ανταγωνιστικότητας και της βιωσιμότητας του χρέους στην περιφέρεια της ευρωζώνης έρχεται μέσω λιτότητας και εσωτερικής υποτίμησης και όχι μέσα από την αναδιάρθρωση του χρέους και την έξοδο (που οδηγεί στην επαναφορά δραστικά υποτιμημένων εθνικών νομισμάτων), το κόστος είναι πολύ πιθανό να ανέρχεται σε τρισεκατομμύρια ευρώ. Πράγματι, θα χρειαστεί επαρκής δημόσια χρηματοδότηση για να επιτραπεί η διασυνοριακή έξοδος, ακόμη και των εγχώριων επενδυτών. Καθώς οι επενδυτές μειώνουν την έκθεσή τους στα κράτη, τις τράπεζες και τις εταιρείες της περιφέρειας της ευρωζώνης, τότε και οι δύο ανισορροπίες της ροής και των αποθεμάτων θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν. Η διαδικασία προσαρμογής θα διαρκέσει πολλά χρόνια, και, έως ότου η αξιοπιστία της πολιτικής θα έχει αποκατασταθεί πλήρως, η φυγή κεφαλαίων θα συνεχιστεί απαιτώντας μεγάλα ποσά των επίσημης χρηματοδότησης.»
Επομένως η άποψη του Ρουμπίνι και πολλών άλλων είναι αντί να περιμένει κανείς το αναπόφευκτο, ας δρομολογηθεί από τώρα, το ταχύτερο δυνατό, η διάσπαση της ευρωζώνης με πρώτη κίνηση την έξοδο της Ελλάδας. Φυσικά, υπάρχουν κι εκείνοι που θεωρούν όλη αυτή την συζήτηση μια σκοτεινή συνωμοσία εναντίον του ευρώ και της «Ευρώπης» που εκπορεύεται από εκεί πού βολεύει τον καθένα τους. Άλλοι δείχνουν τις ΗΠΑ και άλλοι την Μέρκελ και την Γερμανία. Νομίζω ότι επάξια αξίζει και στις δυο φύτρες αυτών των «ευρωπαϊστών» συνωμοσιολόγων η καθ’ όλα ελληνοπρεπής χειρονομία της ανοιχτής παλάμης. Τέτοιες ανοησίες είναι αντάξιες μόνο των εκ πεποιθήσεως «ευρωπαϊστών». Όπως η θεολογία χρειάζεται τους δαίμονες για να εξηγήσει τα κακά του κόσμου, έτσι και η θεολογία του «ευρωπαϊσμού» δεν μπορεί δίχως τους δικούς της σκοτεινούς δαίμονες που απειλούν την άσπιλη και άδολη «ευρωπαϊκή ολοκλήρωση».
Η αλήθεια είναι ότι κανένας δεν θέλει την διάλυση του ευρώ. Ούτε η Μέρκελ, ούτε η υπερατλαντική υπερδύναμη. Αντίθετα παλεύουν για την διάσωσή του σε συνθήκες μιας παγκόσμιας κρίσης που δεν μπορούν να ελέγξουν με κανένα τρόπο, μιας και το μυστικό της βρίσκεται σ’ αυτό που εντόπισε ήδη από το 2006 ο τότε διοικητής της Fed των ΗΠΑ, Φρέντερικ Μίσκιν, ο οποίος αν και υστερικά νεοφιλελεύθερος τραπεζίτης είχε την αξιοπρέπεια να ομολογήσει ότι «το άνοιγμα του χρηματοπιστωτικού συστήματος στις ροές ξένου κεφαλαίου έχει οδηγήσει σε ορισμένες καταστροφικές χρηματιστικές κρίσεις προκαλώντας μεγάλο πόνο, δεινά, ακόμη και βία.» Ούτε αυτός δεν μπορούσε να φανταστεί τότε τι παγκόσμιες διαστάσεις μπορεί να πάρει η χρηματιστική κρίση και πόσο πόνο, δεινά και βία μπορεί να προκαλέσει σε λαούς και χώρες.