δουλεύουν γι ασήμαντο μισθό και σε πολλούς είναι χρήσιμοι,
κανείς δεν ζει ως το τέλος τη ζωή του,
δεν τρώει το ψωμί του,
δεν πεθαίνει χορτάτος,
και δεν θάβεται με τιμές. Ολοι τελειώνουν πρόωρα
σκοτωμένοι, τσαλαπατημένοι και ρίχνονται ντροπιασμένοι σ’ ένα λάκκο».
Θυμηθήκαμε το απόσπασμα από το θεατρικό έργο του Μπέρτολτ Μπρεχτ «Η Αγία Ιωάννα των Σφαγείων», που γράφτηκε πριν από 84 χρόνια, μεσούσης της μεγαλύτερης οικονομικής κρίσης του περασμένου αιώνα (1929), όταν τη Δευτέρα 24 Ιούνη διαβάσαμε σε μια συντηρητική γερμανική εφημερίδα, τη «Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε», για την άθλια κατάσταση στην οποία βρίσκονται πολλοί εργάτες από την Ανατολική Ευρώπη.
Σύγχρονοι σκλάβοι
Η γερμανική εφημερίδα μιλά για πολλές εκατοντάδες ρουμάνους, πολωνούς και βούλγαρους εργάτες που μοιάζουν με «αδύναμο κρίκο σε μια μακριά αλυσίδα αποκόμισης κέρδους και ανευθυνότητας» και «ζουν απροκάλυπτα σαν σκλάβοι», όμως αυτά που αποκαλύφθηκαν στις αρχές της εβδομάδας από τα γερμανικά ΜΜΕ δεν είναι παρά η κορυφή του παγόβουνου. Η αποκάλυψη των άθλιων συνθηκών εργασίας στα γερμανικά σφαγεία έγινε από τουλάχιστον δύο «έγκυρες» εφημερίδες πλατιάς κυκλοφορίας, την περασμένη Δευτέρα. Εκτός της «Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε», το θέμα δημοσιεύτηκε και στη «Ζιντόιτσε Τσάιτουνγκ», η οποία έκανε λόγο για κινέζικες συνθήκες εργασίας.