Εδώ δεν κάνει καλοκαίρι: Ζωή στους υπονόμους της Ρουμανίας

Του Θεόδουλου Γεωργιάδη

Με τον Μάιο να δίνει τη θέση του στον Ιούνιο, και τον άστατο καιρό να δίνει μία τελευταία παράσταση πριν ο ελληνικός ήλιος κυριαρχήσει στον γαλάζιο ουρανό μας, ένα ρεπορτάζ του Channel 4 μάς γνωρίζει με ένα μέρος του πλανήτη όπου δεν κάνει ποτέ καλοκαίρι: την υπόγεια κοινωνία ναρκομανών και απόκληρων του Βουκουρεστίου.

Πρώτο σαββατοκύριακο του καλοκαιριού, ημερολογιακά. Και τα περίεργα του καιρού, μάλλον, θα έχουν κάνει πολλούς να καταριούνται την τύχη τους και να αναρωτιούνται πότε θα μας επισκεφθεί, επιτέλους, αυτό το περιβόητο ελληνικό καλοκαίρι. Μια ματιά λίγο πιο βόρεια, όμως, βάζει τα πράγματα σε άλλη βάση.

Πάμε ένα ταξίδι μέχρι το Βουκουρέστι. Όχι για μια βόλτα στο θρυλικό Casa Capsa ή στις όχθες του Ντιμπόβιτσα. Ούτε για να θαυμάσουμε το ανακαινισμένο ιστορικό κέντρο, τις δενδροφυτευμένες λεωφόρους, και να πιούμε έναν καφέ στα αναρίθμητα μαγαζάκια που απλώνουν τραπεζάκια στα πεζοδρόμια ή να περπατήσουμε στους καταπράσινους κήπους.

Κάτω από τους δρόμους της ρουμανικής πρωτεύουσας, που κάποτε χαρακτηρίστηκε Παρίσι των Βαλκανίων και παλεύει να βρει τη χαμένη της αίγλη, ακροβατώντας ανάμεσα στο χθες και το αύριο, βρίσκεται, σήμερα, μία υπόγεια κοινωνία. Γεμάτη απόκληρους και παρίες. Ξεκίνησαν να αναζητούν καταφύγιο εκεί, πριν από, περίπου, δύο δεκαετίες.





Οι περισσότεροι είναι παιδιά από τα χιλιάδες που φιλοξενούνταν σε κρατικά ορφανοτροφεία επί Τσαουσέσκου. Μετά την πτώση του κομμουνισμού, βρήκαν σπίτι σε ένα τεράστιο δίκτυο υπόγειων τούνελ που είχαν κτιστεί από το καθεστώς για τη θέρμανση της πόλης. Αποκλεισμένοι από τη ζωή, όλοι τους οροθετικοί, η μεγάλη πλειοψηφία χρήστες ναρκωτικών.

Ζουν, αυτοί και η νέα γενιά, οργανωμένοι σε μία παράξενη και κυριολεκτικά underground πόλη. Κάτω από τα κτήρια με την μπαρόκ αισθητική που μαρτυρούν εικόνες ενός άλλου παρελθόντος και προσπαθούν να πείσουν για ένα καλύτερο μέλλον. Αντί για καλλιτέχνες και διανοούμενους, αυτή η πόλη πλημμυρίζει από τοξικομανείς και άπορους.

Μία από τις εισόδους στην υπόγεια πόλη (credit: Radu Ciorniciuc)



Ο ρεπόρτερ του Channel 4, Paraic O’Brien, μαζί με τους Jim Wickens και Radu Ciorniciuc, κατάφερε να εισχωρήσει σε αυτόν τον μοναδικό χώρο, στον οποίον είσοδος επιτρέπεται μόνο με την άδεια του ηγέτη του, μέσα από μία τρύπα, πίσω από τον σιδηροδρομικό σταθμό Gara de Nord, και να φέρει στην επιφάνεια μια πραγματικότητα που μας ξεπερνά.

Μέσα από τις εικόνες και το βίντεο, ταξιδεύουμε σε έναν παράλληλο κόσμο. Βγαλμένο από εφιάλτες ή τα πιο άρρωστα μετα-αποκαλυπτικά σενάρια. Κι όμως, είναι αληθινός. Υπάρχει κάπου όχι και τόσο μακριά από εμάς. Εμάς που ανησυχούμε επειδή άργησε το καλοκαίρι. Αγνοώντας ότι είναι μέρη όπου το καλοκαίρι δεν έρχεται ποτέ.

Οι ένοικοι των υπονόμων αγαπούν τα αδέσποτα (credit: Radu Ciorniciuc)


Μια γροθιά στο στομάχι είναι κάθε καρέ που καταγράφει η κάμερα. Ένα ταρακούνημα της επιφανειακής, πολλές φορές, αντίληψής μας για τη ζωή. Μία υπενθύμιση ότι το “σύστημα” έχει ατέλειες. Μεγάλες ατέλειες που στερούν από ανθρώπους την όποια ευκαιρία, πριν καν έρθουν στον κόσμο. Όπως από τον Νίκο, τον “υιοθετημένο” γιο του Μπρους Λι.

Μπρους Λι είναι το όνομα στο οποίο ακούει ο παράξενος αρχηγός των “Αθλίων” της Ρουμανίας. Καλυμμένος με αλυσίδες, τατουάζ και ουλές, εγκαταλείφθηκε όταν ήταν μόλις τριών. Σήμερα, ηγείται αυτής της κοινωνίας, που μοιάζει ξεχασμένη από τον ίδιο τον θεό, γεμάτη με εθισμένους στα ναρκωτικά ανθρώπους.






Κι όμως, ανάμεσα στις φρικτές εικόνες με τις σύριγγες, τις σακούλες και τα κάθε είδους ναρκωτικά, αυτοί οι άνθρωποι βρήκαν στους υπονόμους ένα μέρος για να αποκαλούν σπίτι, και κατάφεραν να χτίσουν τη δική τους “οικογένεια”. Η πρώτη ματιά τους κακοχαρακτηρίζει, μια δεύτερη μπορεί να μας θυμίσει ότι είναι πρώτα και πάνω από όλα άνθρωποι.

Έχασαν τον δρόμο τους; Ναι. Είχαν, όμως, ποτέ την ευκαιρία να μην τον χάσουν; Ας αναλογιστούμε αυτό, όσο κατακρίνουμε ή όσο γυρνάμε το κεφάλι από την άλλη με αποτροπιασμό. Κάπου, στους υπονόμους του Βουκουρεστίου, ζουν άνθρωποι. Η μοίρα τους καταδικασμένη. Η τύχη τους σκληρή.

“Θέλουμε να αποδείξουμε ότι δεν είμαστε αυτό που πιστεύουν, αποβράσματα της κοινωνίας, αρουραίοι, κρατούμενοι ή οτιδήποτε άλλο. Το σύστημα δεν τους προσέχει. Έρχονται σε εμένα για φαγητό, ζεστασιά, γονικές συμβουλές, κατανόηση. Είμαστε μία οικογένεια, θέλουμε να είμαστε μία οικογένεια εδώ, και αυτό είμαστε”.

Τα παραπάνω είναι λόγια του Μπρους Λι. Και φανερώνουν, ίσως, και μια άλλη αλήθεια: η πρώτη ανάγκη του ανθρώπου είναι η συντροφικότητα, σε κάθε περίπτωση. Το γεγονός, πάντως, ότι υπάρχουν άνθρωποι που ζουν τη ζωή τους έτσι είναι σοκαριστικό. Και είναι τόσο αληθινό που πονάει. Εδώ, ποιος θα φέρει το καλοκαίρι;

πηγη