Θα πρέπει ευθύς εξαρχής να ξεκαθαρίσουμε ότι….. δεν υπάρχει καμιά ευθεία σχέση ανάμεσα στο νόμισμα, στην υποτίμηση και στην αύξηση των τιμών των εισαγομένων. Κατά πρώτον, είναι μέγας μύθος ότι η υποτίμηση του εθνικού νομίσματος είναι μονόδρομος και ότι μ’ αυτόν τον τρόπο θα αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Αυτό για να συμβεί θα πρέπει όλοι οι άλλοι συντελεστές του διεθνούς εμπορίου να είναι σταθεροί. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν ισχύει. Η υποτίμηση του νομίσματος δεν υπήρξε ποτέ τελεσφόρα επιλογή για την ανταγωνιστικότητα. Δεν έχει να δει κανείς την πορεία της παλιάς δραχμής που υπέστη μόνο μέσα στην μεταπολίτευση υποτίμηση περίπου κατά 90%, αλλά η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας με όρους διεθνούς εμπορίου δεν βελτιώθηκε.
Ο λόγος είναι απλός. Η ανταγωνιστικότητα μιας οικονομίας εξαρτάται από την θέση της στο διεθνή καταμερισμό εργασίας. Εξαρτάται δηλαδή από το αν είναι οικονομία φθηνών υπηρεσιών και εργασίας με όρους εξάρτησης και υποταγής στην διεθνή αγορά, ή αν είναι μια οικονομία παραγωγικής επέκτασης και καινοτομιών με όρους οικονομικής αυτοτέλειας που εξασφαλίζει την ολόπλευρη αξιοποίηση των συγκριτικών της πλεονεκτημάτων. Επομένως καθοριστικός συντελεστής που εξασφαλίζει την ανταγωνιστική θέση μιας οικονομίας στις διεθνείς οικονομικές σχέσεις είναι η άνοδος της παραγωγικότητας της εργασίας με βασικό μοχλό την τεχνολογία παραγωγής και τις εφαρμογές καινοτομιών. Μόνο οικονομίες που αυξάνουν διαρκώς την παραγωγικότητα της εργασίας μπορούν να διεκδικούν καλύτερη διεθνή θέση και μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα. Και για να γίνει αυτό απαιτείται πρώτα και κύρια σοβαρή επένδυση στην ζωντανή εργασία και διαρκή αναβάθμισή της με όρους απολαβών, ειδίκευσης και αξιοποίησης. Σ’ αυτό ακριβώς κρύβεται το κλειδί της ανταγωνιστικότητας.
Η ανταγωνιστικότητα καθορίζεται από την παραγωγικότητα με την οποία μια εθνική οικονομία χρησιμοποιεί τους ανθρώπινους, κεφαλαιουχικούς και των φυσικούς πόρους. Για να κατανοήσουμε την ανταγωνιστικότητα, το σημείο εκκίνησης θα πρέπει να είναι οι αντικειμενικοί πόροι που μπορούν να εξασφαλίσουν την ευημερία σε μια οικονομία. Το επίπεδο ζωής μια χώρας καθορίζεται από την παραγωγικότητα της οικονομίας της, η οποία μετράται με βάση την αξία των αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται ανά μονάδα των διαθέσιμων πόρων του. Η παραγωγικότητα εξαρτάται τόσο από την αξία των προϊόντων και των υπηρεσιών που παράγει η οικονομία – η οποία μετράται με βάση τις τιμές που μπορούν να έχουν στις ανοικτές αγορές – και από την αποτελεσματικότητα με την οποία μπορούν να παραχθούν. Η παραγωγικότητα εξαρτάται επίσης από την ικανότητα μιας οικονομίας να κινητοποιήσει τους διαθέσιμους ανθρώπινους πόρους.